Προλήψεις και δεισιδαιμονίες
Ούτε αθώες ούτε χαζές
Λίστα μια προς μια και όχι μόνο.
"Αν δεις μια μαύρη γάτα να περνάει από τον δρόμο σου μην πανικοβληθείς" Απλά το ζώο πάει κάπου…
Πολλοί πιστεύουν επίσης ότι όταν συμπίπτει να έχουμε Τρίτη ή Παρασκευή και 13 τότε η μέρα είναι «γρουσούζικη». Τέτοιες προλήψεις και δεισιδαιμονίες εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα έστω και αν είναι εντελώς παράλογες.
[Στο τέλος του άρθρου θα βρεις την πλήρη λίστα με τις πιο γνωστές προλήψεις και δεισιδαιμονίες σήμερα και βιντεο]
Και ενώ θα περίμενε κανείς στην σύγχρονη εποχή τέτοιες ιδέες και απόψεις να φθίνουν, η Διεθνής Έκδοση της Αμερικανικής Εγκυκλοπαίδειας (The Encyclopedia Americana) λέει σχετικά: «Σε όλους τους πολιτισμούς, μερικά παλιά έθιμα, όχι μόνο διατηρούνται και αντέχουν στον χρόνο. Επανερμηνεύονται εμπλουτίζονται με νέα στοιχεία και προσλαμβάνουν καινούρια σημασία».
Αν και στον δυτικό κόσμο τα πράγματα είναι καλύτερα σε χώρες της Αφρικής της Ασίας και της Νότιας Αμερικής τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Οι άνθρωποι κυριολεκτικά υποφέρουν και καταδυναστεύονται από τέτοιες προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Η ύπαρξη των social media σήμερα πολλές φορές παίζει τον ρόλο του ‘’διαφημιστή’’ τέτοιων ιδεών και συνηθειών, καθώς οι άνθρωποι μοιράζονται στιγμές και γεγονότα της ζωής τους όπως το Χαλοουίν οι Αποκριές και τόσα άλλα ανά τον κόσμο…Που στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε παραπάνω από ωμό marketing
Προλήψεις και δεισιδαιμονίες – Πως είναι δυνατόν να αντέχουν στο χρόνο;
Τις προλήψεις (προκαταλήψεις), όπως συμβαίνει με τις περισσότερες συνήθειες, τις αποκτά ο άνθρωπος στη διάρκεια της ζωής του.
Δεν γεννιόμαστε με τη συνήθεια να χτυπάμε ξύλο, μαθαίνουμε να το κάνουμε αυτό.Πολλές προλήψεις και προκαταλήψεις στην Ελλάδα και παγκόσμια σχετίζονται στενά με τις θρησκείες. Εξέχοντα παραδείγματα της στενής σχέσης ανάμεσα στη θρησκεία και στη δεισιδαιμονία, αποτελούν οι δεισιδαιμονίες των Χριστουγέννων και άλλων θρησκευτικών εορτών. Σε αυτές περιλαμβάνεται και η άποψη ύπαρξης και «λειτουργίας» του γνωστού Άγιου Βασίλη.
Ίσως κάποιος πει ότι είναι αθώες και ακίνδυνες, όμως κατά βάθος με φανερό ή κρυφό τρόπο επηρεάζουν/κατευθύνουν/περιορίζουν/φοβίζουν τους ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτές. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε και να αναπαράγουμε τέτοιες ιδέες και ψέματα απλά και μόνο επειδή τις ακούσαμε ή τις διδαχτήκαμε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να βάζουμε αυτά τα άχρηστα «βάρη» πάνω μας και να ζούμε με αυτά.
- Ποδαρικό – Την πρώτη μέρα του χρόνου και σε καινούριο μαγαζί ή σπίτι κάποιος θα έπρεπε να μπαίνει μόνο με το δεξί
- Μαχαίρια – Δεν πρέπει να δώσεις χέρι με χέρι ένα μαχαίρι(ή ψαλίδι) σε κάποιον γιατί εάν συμβεί κάτι τέτοιο έστω και κατά λάθος θα προκύψει μεγάλος τσακωμός.
- Φτύσιμο(φτύσε τον κόρφο σου) – πολλοί πιστεύουν ότι το «φτύσιμο» διώχνει το κακό και την κακοτυχία. Για αυτόν τον λόγο όταν ακούνε για δυσάρεστα γεγονότα που συνέβησαν σε άλλους φτύνουν τρεις φορές στον κόρφο τους. Επίσης πολλές φορές, για να αποτρέψει το κακό μάτι, όταν κάποιος θαυμάζει ένα μωρό ή κάνει κομπλιμέντα, επαναλαμβάνει στο τέλος τρεις φορές «φτου».
- «Πιάσε Κόκκινο» – Όταν δύο άτομα σε μια συζήτηση πουν συγχρόνως το ίδιο πράγμα φωνάζουν «πιάσε κόκκινο». Ύστερα πρέπει και οι δύο να βρουν ένα κόκκινο αντικείμενο δίπλα τους και να το αγγίξουν για να μην μαλώσουν στο μέλλον
- Τρίτη και 13 – Η γρουσούζικη μέρα πολλοί ακυρώνουν μετακινήσεις αποφάσεις ενέργειες κλπ
- Μάρτηδες– Βραχιολάκια του χεριού από κόκκινη και λευκή κλωστή φοριούνται στο χέρι για να μην «σε κάψει ο Μάρτης».
- Πέταλο – Το πέταλο του αλόγου λέγεται ότι φέρνει καλή τύχη στα επαγγελματικά και τα οικονομικά.
- Ουράνιο τόξο – Είναι σημάδι καλής τύχης αν δει κάποιος ουράνιο τόξο.
- Δόντια – Όταν ένα παιδάκι βγάζει τα παιδικά του δόντια, τα πετάει στα κεραμίδια του σπιτιού του για να βγουν τα νέα δόντια γερά.
- Κρασί – Εάν κάποιος είναι ανύπαντρος και τελειώσει στο δικό του ποτήρι κρασί πρώτο, τότε θα καλοπαντρευτεί.
- Εις υγείαν (Γεια μας) – Είναι γρουσουζιά να λες εις υγείαν και να τσουγκρίζεις το ποτήρι σου, αλλά να μην πίνεις. Επίσης, είναι γρουσουζιά να τσουγκρίζεις με άδειο ποτήρι, ή με νερό.
- Κόκορας – Οι παλιοί πάντα σφάζανε έναν κόκορα και τον έθαβαν στα θεμέλια του σπιτιού όταν χτιζόταν, για να στεριώσει το σπίτι.
- Μαύρη γάτα – Αν δεις μαύρη γάτα στον δρόμο, είναι γρουσουζιά. Μικρά φυλαχτά με την μορφή μιας γάτας φοριούνται για καλή τύχη.
- Τελευταία μπουκιά – Αν αφήσεις την τελευταία σου μπουκιά στο τραπέζι, αφήνεις όλη τη δύναμή σου.
- Ρόδι – Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Κρεμούσαν στο σπίτι από το φθινόπωρο ένα ρόδι. Μετά τη Μεγάλη Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε χίλια κομμάτια κι έλεγαν: «Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!»
- Κουφέτα – Τα κουφέτα του δίσκου της στέψεως πιστεύεται, ότι έχουν μαντική δύναμη. Εκείνη η νέα που θα τοποθετήσει τρία κουφέτα κάτω από το μαξιλάρι της, πιθανόν να δει σε όνειρο ποιον θα παντρευτεί.
- Χέρια – Διώχνεις την τύχη σου όταν κρατάς με τα χέρια σου το πρόσωπό σου, όταν κάθεσαι σε τραπέζι.
- Μη γέρνεις τον καφέ με την παλάμη να δείχνει προς τα πάνω – Μοιάζει με τον τρόπο που ο ιερέας χύνει το δοχείο με το νερό πάνω από τον τάφο, την ώρα της κηδείας
- Όταν κάθεται κουκουβάγια έξω από το σπίτι, να την διώχνεις – Σημαίνει θάνατο συγγενικού σου προσώπου
- Αν χυθεί αλάτι στο τραπέζι, θα γίνει τσακωμός
- Όταν χαλάσεις φωλιά χελιδονιού, κάτι κακό θα σου συμβεί
- Όταν επισκέπτεσαι ένα σπίτι, να βγεις από την πόρτα που μπήκες – Αλλιώς θα χαλάσουν τα «προξενιά»
- Το βράδυ δεν κουβαλάς ελαιόλαδο, είναι γρουσουζιά
- Να μην αφήνεις τα ντουλάπια της κουζίνας ανοιχτά το βράδυ – Θα μπουν μέσα και θα γεννήσουν οι «καλικαντζαρίνες»
- Όταν πεινάσει η έγκυος γυναίκα, πρέπει να φάει το φαγητό της επιθυμίας της – Αλλιώς, βγαίνει σημάδι στο παιδί
- Μην περπατάς πάνω από ένα μωρό – Θα μείνει κοντό
- Καθρέφτης – Αν σπάσει καθρέφτης θα ακολουθήσουν εφτά χρόνια με συμφορές και δυστυχίες.
- Καπέλο – Δεν πρέπει να το αφήνεται πάνω στο κρεβάτι γιατί θα φέρει γουρσουζιά.
- Καφές – Στην Ελλάδα το χύσιμο του καφέ θεωρείται καλό σημάδι.
- Κουκουβάγια – Το κλάμα της κουκουβάγιας θεωρείται προμήνυμα κακών μαντάτων και ίσως θάνατος στην γειτονιά.
- Κουμπί – Αν βρεις στο δρόμο σου κουμπί μην το πάρεις γιατί θα σου φέρει γουρσουζιά.
- Νύχια – Την Τετάρτη, την Παρασκευή δεν πρέπει να κόβονται τα νύχια.
- Παπούτσια – Δεν πρέπει να μπαίνουν (κατά λάθος) ανάποδα γιατί φέρνουν στη ζωή μας αναστάτωση.
- Πεθαμένος – Όταν η καμπάνα του χωριού ηχούσε πένθιμα αναγγέλλοντας το θάνατο κάποιου ανθρώπου, οι νοικοκυρές άδειαζαν τα σταμνιά τους και έτρεχαν να προμηθευτούν με φρέσκο νερό από τη βρύση, γιατί πίστευαν πως μέσα στο παλιό έπλυνε το σπαθί του ο Χάρος.
- Πρωτοχρονιά – Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος καλό είναι να σπάσετε ένα ρόδι. Αυτό θα βοηθήσει να έχετε πλούσια και γλυκιά χρονιά όπως ακριβώς είναι και το φρούτο αυτό.
- Σκόρδο – Κρεμιέται σε περίοπτη θέση του σπιτιού για να διώχνει το κακό μάτι.
- Σκούπισμα – Όταν κάποιο μέλος της οικογένειας έφευγε για ταξίδι δεν σκούπιζαν μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Μα ούτε και την ώρα που βασίλευε ο ήλιος σκούπιζαν.
- Ψαλίδι – Όταν το ψαλίδι παραμένει ανοιχτό γινόμαστε στόχος κουτσομπολιών.
- Ψωμί – Το ψωμί δεν πρέπει να τοποθετείται στο τραπέζι ανάποδα. Ούτε όμως να πετάμε και τα κομμάτια που μας απομένουν, γιατί θα δει ο Θεός την ασέβειά μας και θα μας τιμωρήσει με πείνα.
Άλλες προλήψεις και προκαταλήψεις στην Ελλάδα σήμερα
- Αν σε τρώει η μύτη σου θα κλάψει.
- Αν σε τρώει το δεξί σου χέρι θα δώσεις χρήματα.
- Αν σε τρώει το αριστερό σου χέρι θα πάρεις χρήματα.
- Αν σε τρώει η πλάτη σου κάποιος θα σε δείρει.
- Αν παίζει το δεξί σου μάτι θα δεις αγαπημένο πρόσωπο.
- Αν παίζει το αριστερό σου μάτι θα δεις κάποιον που δεν συμπαθείς.
- Αν σφυρίζει το δεξί σου αφτί σε επαινούν, αν σφυρίζει το αριστερό σου σε κακολογούν.
- Αν γλύφεται η γάτα σου θα σου έρθουν ξένοι.
- Αν φτερνίζεσαι κάποιοι μιλούν για σένα.
- Αν αφήνετε ανοιχτές τις ντουλάπες σας, θα γίνετε στόχος κουτσομπολιών.
- Μια μπλε χάντρα κρεμασμένη στο χέρι ή το λαιμό, διώχνει μακριά το κακό μάτι.
- Το γέλιο της Παρασκευής είναι κλάμα του Σαββάτου.
- Αν πάρεις σαπούνι από το χέρι κάποιου θα τον μισήσεις.
- Αν σκουπίσεις τα χέρια σου στην ποδιά κάποιου συγγενή ή φίλου θα στεναχωρηθείτε.
- Να φοβάσαι τη γυναίκα τη δασύτριχη και τον άντρα το σπανό.
- Αν κοιταχτείς στον καθρέφτη γύρω στα μεσάνυχτα θα δεις το χάρο σου.
- Δουλειές που αρχίζουν Τρίτη και τελειώνουν Σάββατο δεν στεριώνουν.
- Για να μην σπάζεις πράγματα τρίβεις τα χέρια σου με το ρούχο της κουφής.
- Αν κάποιο παιδί την ώρα που κοιμάται τρίζει τα δόντια του, θα πεθάνουν οι γονείς του.
- Μην βγάζεις την γλώσσα σου. Θα πέσει μαχαίρι να σου την κόψει.
- Μην ανοιγοκλείνεις το ψαλίδι. Κόβεις τα φτερά των αγγέλων.
- Δεν σφυρίζουν ποτέ τη νύχτα, γιατί μαζεύονται οι διάολοι.
- Δεν κόβουν ποτέ τα νύχια σε ξένο σπίτι, ούτε τα πετάνε ποτέ στη φωτιά.
- Δεν πετάνε ποτέ τις τρίχες μετά το κτένισμα, διότι αν τις βρει η »κακιά η μάγισσα», ίσως κάνει κάτι κακό.
Προλήψεις και δεισιδαιμονίες υπάρχουν δυστυχώς πολλές και κάθε χώρα και πολιτισμός έχει και τα δικά του. Ο καθένας ας σκεφτεί και ας βγάλει τα συμπεράσματα του…
Το Τρίτη και 13 είναι μία ελληνική ασπρόμαυρη κωμική ταινία, του 1963,Η πλοκή της ταινίας επικεντρώνεται σε έναν προληπτικό εργολάβο, τον Κοσμά (Νίκος Σταυρίδης), ο οποίος θα συναντήσει έναν παλιό του συμμαθητή, τον Σωτήρη (Γιάννης Γκιωνάκης), με τον τελευταίο να του φέρνει γούρι και χαρακτηρίζοντας τον γουρλή,
Μύθοι και πραγματικότητα.
Δυστυχώς ειναι τόσα πολλά που δεν μπορώ να τα γράψω όλα και δυστυχώς δεν τελειώσαμε ακόμα αυτά ειναι τα πιο γνωστά στης πόλης να μην πιάσουμε και λίγα πιο τοπικά ας πούμε τσης Κρήτη άντε και δυο ακόμα.
- Αστέρια.
Δεν μετρούν ποτέ τα αστέρια, γιατί θα βγάλουν μυρμηγκές.
Όταν πέφτει ένα αστέρι, κάνουν μια ευχή.
- Το Μάη
Όλο το Μάη δεν φυτεύουν λουλούδια.
Όλο το Μάη δεν παντρεύονται οι άνθρωποι, γιατί ζευγαρώνουν οι γάιδαροι.
Τη πρωτομαγιά οι άνθρωποι πίνουν πάντα νηστικοί άβραστο γάλα, για να μη τους πιάνουν τα μάγια.
Το Μάη, αν βρουν στην εξοχή, το »πουκάμισο του όφη», το παίρνουν.
Λένε πως έχει μαγικές ικανότητες.
- Τετάρτη και Παρασκευή.
και Κυριακή να μη λουστείς, αν θέλεις να προκόψεις.
- Βοσκός
Όταν δύο βοσκοί, βόσκουνε τα πρόβατα συνεταιρικά και ρωτήσει ο ένας τον άλλο, μετά το μέτρημα των ζοων, πόσα είναι, η απάντηση είναι η εξής:
Ο άλλος βοσκός πάντα λέει το τελευταίο ψηφίο του αριθμού των προβάτων και ποτέ ολόκληρο τον αριθμό.
Όλα αυτά, για να μη πιάσει τα πρόβατα, γλωσσοφαγιά.
- Παπούτσια
Την ώρα που περνούν οι γερανοί και έχουν σχηματίσει το σχοινί ενώ πετάνε, εάν βάλουμε ένα παπούτσι ανάποδα, αμέσως χαλάει το σχοινί. Το ίδιο συμβαίνει αν καρφώσουμε και ένα μαχαίρι κάτω στη γη. (Ανεξήγητες και μυστήριες δυνάμεις!!)
- Το κόλπο τση κουβέρτας
Παλαιότερα οι αρκουδιάριδες γύριζαν με την αρκούδα στα χωριά, παίζοντας το ντέφι, ενώ η αρκούδα χόρευε.
Έστρωναν όμως και μια κουβέρτα χάμω, που πάνω σε αυτή ξάπλωνε ο ασθενής. Στη συνέχεια η αρκούδα έπαιζε ένα καμπανό-πήδημα, πάνω από τον ασθενή και αυτός λέει »θα γινότανε σίγουρα καλά».
- Τη νύχτα
Δεν κοιτάζουν ποτέ το καθρέπτη τη νύχτα και ιδικά τα μεσάνυχτα.
- Σταυροδρόμι
- Φέρνει τύχη
Φέρνει γούρι το ρόδι, σπάζοντας το τη πρωτοχρονιά στο κατώφλι του σπιτιού ή και σπάζοντας το η νύφη όταν πρωτοπαίρνεται στο σπιτικό της.
- Διώχνει
Επίσης διώχνει μακριά τη γλωσσοφαγιά, ο απήγανος.
- Μάγια
Στο χωριό μας παλιά – οι γυναίκες κυρίως – πίστευαν πολύ τα μάγια και γι’ αυτό έκαναν συχνά αγιασμό ή πήγαιναν εσώρουχα στην εκκλησία να τα διαβάσει ο παπάς.
Λέγεται ότι στα Σπάτα υπήρχαν τέσσερις γυναίκες που έκαναν μάγια και καρφώματα και όλοι τις απέφευγαν. Η συμβολή των οδών Ελ. Βενιζέλου και Σπ. Γεωργάκη («στης Κυρα Λένης») ήταν τόπος μαγείας, γι’ αυτό οι μητέρες απέτρεπαν τα παιδιά τους να περνούν από εκεί τα μεσημέρια και τα μεσάνυχτα.
Από πού ξεκινάνε όμως αυτές οι προλήψεις και γιατί τις ακολουθούμε?
Αυτό ειναι και η πιο σημαντικό ερώτημα?
Αυτό ειναι και η πιο σημαντικό ερώτημα?
Το σημαντικότερο βέβαια είναι κατά πόσο αληθεύουν ή όχι.
Στην τελική εσείς αποφασίσετε.
Στην τελική εσείς αποφασίσετε.